همانگونه که اشاره شد برای رسیدن به سلامت کامل جسمانی و روانی، لازم است بهداشت مرتبط با هر کدام از اعضاء و سیستم های بدن را رعایت کنیم و در این میان برای حفظ تندرستی سیستم اسکلتی – عضلانی ملزم به رعایت بهداشت فیزیکی هستیم که در منزل و محیط کار به صورت مجزا تعریف می شود.

روزگاری مردم برای طراحی داخل خانه ها و همچنین لوازم زندگی، به یکسری سبکهای سنتی علاقه داشتند. اما در عصر کنونی، نیاز به الگوهای جدید، تغییرات فرهنگی، تولیدات انبوه لوازم، و یافه های علمی، همه دست به دست هم داده است تا در طراحی منازل و لوازم خانگی (اداری ...) تغییرات اساسی روی دهد.

در عصر پیشرفت های علمی، خیلی ها منظور از طراحی محیط را، حفظ زیبایی رنگ و دکوراسیون محیط می دانند و اصول اولیه ارگونومیکی و ویژگیهای مناسب محیط کار و بدن انسان را فراموش می کنند. در حالیکه در طراحی مدرن علمی، تنها به آسایش فیزیولوژیک و بدنی فرد استفاده کننده، فکر می شود و اهداف خیالی و رویایی را به دنبال دارد.

خلاصه اینکه اعمال نظرات و ارگونومیکی جهت پیشگیری از بیماریهای تجمعی، به فرهنگ جوامع بسیار وابسته است مثلا:

مردم اغلب به سلیقه های شخصی برای زیبا شدن محیط زندگی خود می پردازند!

ادارات اغلب به خرید عمده و تجهیزات می پردازند و هیچ ارتباطی بین محیط و تجهیزات (از قبیل میز و صندلی ... ) و افراد برقرار نمی کنند!.

مردم در خرید کامپیوتر ممکن است وسواس به خرج دهند و پرس و جوی فراوان کنند ولی در خرید میز و صندلی مناسب برای کار کردن با کامپیوتر نه تنها وسواس به خرج نمی دهند بلکه از هر آنچه موجود است استفاده می کنند!.

تولید کنندگان تجهیزات، فقط به بازار کار و فروش عمده توجه می کنند!.

و پزشکان فقط در محدوده درمانی و تخصصی خود دخالت می کنند و به بحث های پیشگیری و ارگونومیکی تقریبا کاری ندارند!.

نکته آخر اینکه : کتاب حاضر یعنی : بهداشت کارمندی و کار با کامپیوتر هر چند بسیار مفید و موثر است ولی همه آنرا نمی خوانند.

ارگونومی در منزل

ارگونومی، علم مناسب کردن شغل، برای شخص، علاوه بر محیط کار، در منزل هم اجرا شود تا از بسیاری معضلات احتمالی ناشی از بیماری ها، جلوگیری کند.

بسیاری از بیماریها، نظیر کمر درد، گزگز ومورمور شدن و خواب رفتگی انگشتهای دست، سندرم تونل کارپال و ... حین کار در منزل ( مثلا بلند کردن اجسام، خرد کردن سبزی، شست و شو، دوخت ودوز، جارو کردن و ... ) هم امکان بروز دارند. ولی با برخی از پیشنهادات و راهکارهای علمی، می توان از بروز بسیاری از ناراحتی های جسمی بر اثر کار در منزل، که عمدتا بیماریهای تجمعی هستند، جلوگیری کرد. و این پیشنهادات و راهکارها عمدتا همان بهداشت فیزیکی بدن هستند که در هر موقعیت برای هرکس توصیه می شود.

این اصول عبارتند از:

1.       حفظ مکانیک صحیح بدنی برای انجام حرکات مختلف در منزل ¹

2.       خواب مناسب و کافی  ²

3.       کاستن از استرس در منزل ³

4.       استراحت در منزل


 

حفظ مکانیک  صحیح بدنی برای انجام حرکات مختلف در منزل

            برای پیشگیری از  بروز بیماریهای تجمعی در منزل، لازم است فیزیک مناسب بدنی در تمام اوقات کار کردن و فعالیت در خانه، حفظ شود. چه کارهایی که به تحرک بدنی نیازمندند چه آنهایی که در حالت سکون و استراحت انجام میشوند، نظیر مطالعه کردن، تماشای تلویزیون و ...

            میدانیم که شایع ترین بیماریهای شایع در منزل، بیماریهای تجمعیRSI) )¹ است و بد نیست بدانیم که حساس ترین قسمتهای بدن برای بروز بیماریهای تجمعی و بروز درد، حین فعالیت در منزل کمر و گردن می باشد که در اثر استفاده نا صحیح از ستون مهره ای، ایجاد می گردد. لذا لازم است فعالیت های مرتبط با ستون فقرات به نحو صحیح انجام پذیرد تا از بیماریهای مربوطه جلوگیری شود. این فعالیت ها بیشتر شامل خم شدن، بلند کردن اجسام و مطالعه کردن می باشد که به توضیح بیشتر آنها می پردازیم:

1-      خم شدن 

خم شدن در بسیاری از  فعالیت های منزل نظیر باغبانی، شست و شوی ظروف والبسه، جارو کردن و  اتفاق می افتد ولی نکته مهم که باید بدانیم این است که در این هنگام به جای خم کردن ستون فقرات و قوس دادن به کمر، مفصل لگن³  خم شود و حالت طبیعی مهره ها را حفظ کنیم.

همانگونه که میدانید در قسمتهای بعدی نیز آمده است، ستون مهره های بدن از سه قوس گردن، پشتی و کمری ایجاد شده است که در تمام شرایط و فعالیت ها، لازم است این سه قوس محفوظ شوند و حالت طبیعی مهره ها حفظ گردد. لذا چنانچه بدن را از مفصل لگن خم کنیم، میتوان به وضعیت مناسب و ایده آل مهره ها، اطمینان حاصل کرد.




بر گرفته از کتاب دکتر هادی شجاعی