آناتومی زانو - استخوان ها و مفاصل

 

 

فیزیو تراپی آرمان با بهره گبری از

-           تخصص ودانش روز فیزیوتراپی در دنیا

-          تعهد و تلاش وافر

-          مهارت و توانمندی

-          وتجهیزات پیشرفته

 

سابقه درخشانی در بهبود  درد زانو دارد.

مشورت با تراپیست های مرکز همه روزه از 8 صبح تا 8 شب ، رایگان می باشد

 

 

زانو  بزرگترین مفصل بدن بوده و هم حرکات لولایی بصورت خم و باز شدن دارد و هم تا حدودی میتواند حرکات چرخشی حول محور طولی را انجام بدهد. ساختار زانو بیش از هر مفصل دیگری در بدن مستعد آسیب دیدن است و این به خاطر نیروهای زیادی است که این مفصل باید تحمل بکند. در حین راه رفتن نیرویی معادل 1.5 برابر وزن بدن به زانو وارد میشود. در حین بالا رفتن از پله 4-3 برابر و در حین چمباتمه زددن یا دو زانو نشستن این مقدار به 8 برابر وزن بدن افزایش می یابد به همین دلیل است که در بعضی افراد گاهی زانو درد مشاهده می شد.

زانو از کنار هم قرار گرفتن سه استخوان درست شده است. قسمت پایینی استخوان ران در بالا و قسمت بالایی استخوان درشت نی (تیبیا Tibia) در پایین مهمترین استخوان های تشکیل دهنده زانو هستند. در قسمت جلوی پایینترین قسمت استخوان ران استخوانی به نام کشکک یا پاتلا Patella قرار گرفته است. در کنار استخوان درشت نی هم استخوان نازک نی ( فیبولا Fibula) قرار دارد. پس زانو در واقع دو مفصل است که عبارتند از

• مفصل تیبیوفمورال Tibiofemoraljoint : این مفصل از کنار هم قرار گرفتن استخوان ران و درشت نی درست میشود

• مفصل پاتلوفمورال Patellofemoraljoint : این مفصل از کنار هم قرار گرفتن استخوان کشکک و ران درست میشود

 

 

وقتی از  مفصل زانو  صحبت میشود معمولا مقصود مفصل تیبیوفمورال است مگر اینکه نام دیگری ذکر شود. البته مفصل تیبیوفیبولار بالایی Superior tibiofibular joint که از کنار هم قرار گرفتن سر بالایی استخوان فیبولا و استخوان تیبیا ( درشت نی) درست شده است هم در کنار مفاصل بالا است ولی کپسول مفصلی آن از مفاصل قبل جدا است. این مفصل حرکات کمی دارد.

انتهایی پایینی استخوان ران یا فمور Femur بزرگ و پهن شده و بصورت دو نیمکره درآمده که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و به هر کدام از آنها کندیل Condyle میگویند. پس انتهای پایینی یا تحتانی استخوان ران دو کندیل داخلی یا مدیال Medial condyle و خارجی یا لترال Lateral condyle دارد. انحنای کندیل ها در قسمت عقب کمتر از جلو است و این شکل خاص موجب میشود تا لیگامان های جانبی یا کلترال زانو در حالت فلکشن یا خم، کمی شل تر شده و اجازه دهند تا در این وضعیت ساق تا حدودی حول محور طولی خود چرخش داشته باشد

   نمای نیمرخ زانو

 

 نمای مایل زانو از پشت

 

 

 

این کندیل ها بر روی سطح بالایی استخوان درشت نی یا تیبیا قرار گرفته اند. بالای استخوان درشت نی بصورت حجیم و بزرگتری درآمده و در سطح بالایی آن یک سطح تقریبا صاف ایجاد شده که به آن صفحه یا پلاتوی تیبیا Tibial plateau میگویند. پلاتوی تیبیا شامل دو قسمت داخلی و خارجی است و در وسط آن دو برجستگی های خاری شکلی وجود دارند که به آنها برجستگی یا امی ننس های تیبیا Tibial eminence میگویند. دو امی ننس داخلی و خارجی در وسط پلاتوی تیبیا وجود دارد.

کندیل های استخوان ران بر روی دو سطح داخلی و خارجی پلاتوی تیبیا قرار میگیرند. بین دو کندیل داخلی و خارجی استخوان ران شیاری وجود دارد که استخوان کشکک بر روی این شیار قرار گرفته و میتواند بر روی شیار به سمت بالا و پایین حرکت کند. به این شیار، شیار پاتلوفمورال Patellofemoral groove میگویند.

ورزش های مناسب برای زانو درد

مفصل زانو چگونه مفصلی است ؟

 هر جا که دو یا چند استخوان به هم می رسد مفصل تشکیل میشود و الزاما به این معنی نیست که حرکت داشته باشد ولی مفصل زانو جزء مفاصل متحرک است که از به هم رسیدن استخوان ران و استخوان درشت نی به وجود می آید و به وسیله رباط ها ( لیگامان ها ) به همدیگر مفصل میشوند .مفصل زانو مفصلی لولائی است که از کندیل های استخوان ران و درشت نی و سطح پشتی کشکک درست شده است . این مفصل دارای حرکات تا شدن ( فلکسیون ) باز شدن (اکستانسیون ) و به هنگام خم بودن زانو کمی هم حرکات پهلویی یا جانبی دارد .این مفصل بزرگترین مفصل بدن است که از اهمیت زیادی برخوردار است و به خاطر حرکات زیاد و تحمل وزن بدن در معرض آسیب دیدگی قرار دارد .مفصل زانو توسط یک کپسول مفصلی بزرگ و به کمک رباطها ، مینیسک ها و عضلات آن منطقه  تقویت و محافظت می شود  حال هر چه این عضلات قوی تر باشد احتمال آسیب دیدگی کمتر میشود که برای تقویت این عضلات در ادامه چندین تمرین آورده ایم .

غضروف های مفصلی از تماس مستقیم استخوان ها با هم جلو گیری می کند و در نتیجه مفصل از آسیب دیدگی محافظت می شود .

 زانو درد چگونه دردی است ؟ چه کسانی به آن مبتلا می شوند ؟ اصولا چه دلیلی موجب پیدایش این بیماری می شوند ؟

 باید گفت که علت اصلی بروز این بیماری به روشنی معلوم نیست گاهی بعد از وارد آمدن ضربه ای به زانو یا راه رفتن در فواصل طولانی خصوصا در سر پایینی ها مثل پایین آمدن از کوه یا در ورزش هایی که فشار زیادی به زانو وارد میکند مثل فوتبال ، بسکتبال ، اسکی و ...ظاهر می شود .در پیدایش این بیماری تغییرات بیوشیمیایی غضروف مفصل از جمله علل شناخته شده است که در نتیجه آن غضروف مفصل شفافیت خود را از دست می دهد و به رنگ زرد تیره در می آید در این حالت استخوان ها با یکدیگر در هنگام حرکت تماس مستقیم دارند و در اثر اصطکاک استخوان ها ،  سطح مفصلی ، ریشه ریشه و ناهموار میشود و غضروف کشکک در بعضی نقاط به کلی از بین میرود و استخوان زیر آن نمایان میشود . در این حالت به علت تماس مستقیم استخوان ها درد زیادی در ناحیه  زانو احساس می شود . علت های پزشکی دیگری از جمله کیست بیکر ، آرتریت روماتوئید یا استئو آرتریت ( آرتروز ) و .... نیز موجب زانو درد می شود .

 چند توصیه برای پیشگیری از زانو درد

 1- هیچگاه برای مدت طولانی در یک وضعیت ثابت نایستید و هر چند دقیقه یکبار وزن خود رااز یک پا به پای دیگر منتقل کنید.

 2- زمانیکه مجبورید کاری را سرپا انجام دهید و یا مجبورید برای مدت طولانی یکجا بایستید مثل ایستادن در صف ، در آشپزخانه و یا در هنگام اطو کردن و ... پای خود را روی یک چهار پایه کوتاه قرار دهید و پس از چند دقیقه پای خود را عوض کنید این کار برای کمر شما نیز مفید است.

 3- بهترین حالت برای استراحت زانو زاویه ۹۰ درجه است بنابراین بهتر است هنگام نشستن بر روی مبل بنشینید تا بر روی زمین نشسته و پا های خود را دراز کنید . نشستن دو زانو و چهارزانو نه تنها باعث استراحت زانو نمی شود بلکه برای زانو مضر هم هست .

 4- حتی المقدور از توالت فرنگی استفاده کنید زیرا خم شدن کامل زانو بسیار زیان آور است .

 5- قوی کردن عضلات همسترینگ ، چهارسر ران و دو قولو که مفصل زانو را در بر دارد نیز از زانو درد جلوگیری می کند.

 ورزش های مفید برای پیشگیری از زانو درد

 قوی بودن عضلات ناحیه زانو سبب کشیده شدن کشکک به بالا شده و از فشار بر زانو میکاهد .انجام مرتب این تمرین ها به صورت صحیح می تواند شما را تا حد زیادی از زانو درد مصون سازد و اگر شما به زانو درد مبتلا هستید انجام برخی از این تمرینات البته با مشورت پزشک متخصص می تواند در کاهش درد و تسریع بهبودی به شما کمک کند در غیر این صورت همین ورزش ها ممکن است برای شما که زانو درد دارید بسیار مضر باشد .

 تمرین ها با پای کشیده

محکم کردن زانو : بنشینید و پاها را مقابل خود دراز کنید . زانوی خود را محکم راست کنید . آن را به زمین فشار دهید و همزمان پا را از مچ به سمت خود بکشید زانو را تا ۵ ثانیه راست نگه دارید سپس آن را کاملا شل کنید . ( ۳ بار در هر روز هر بار ۱۰ مرتبه)
بالا بردن پا در حالت کشیده : بنشینید و پاهای خود را راست کنید و در حالی که زانوی خود را راست کرده اید( یعنی ساق پای شما با ران شما در یک امتداد قرار گیرد) پای خود را بالا ببرید و تا نزدیکی زمین پایین آورید این حرکت را ۱۰ بار انجام دهید سپس پای خود را عوض کنید سعی کنید این تعداد را به ۳۰ بار برسانید .

چرخش مفصل ران : بنیشینید و مفصل زانوی خود را راست کنید در حالی که زانو را در همان حالت کشیده قفل کرده اید پای خود را بالا ببرید و دایره هایی را با پای خود به سرعت در فضا رسم کنید و آن را به سه سری ۱۰ تایی برسانید . این تمرین را میتوانید به صورت نوشتن حروف الفبا نیز انجام دهید.

 بنیشینید و مفصل زانوی خود را راست کنید در حالی که زانو را در همان حالت کشیده قفل کرده اید پای خود را بالا بیاورید و به صورت عرضی آن را به سمت خارج بدن ببرید و به آرامی آن را به مرکز برگردانید و پایین بیاورید . اینکار را برای هر دو پا تکرار کنید.

بالا بردن پا در وضعیت دمر : روی شکم بخوابید زانو را راست نگه دارید و پا را از عقب کمی بالا ببرید این وضعیت را تا ۳ ثانیه حفظ کنید و سعی کنید به تدریج آن را به ۳ سری ۱۰ تایی برسانید

 تمرین های حرکتی برای خم کردن زانو

 ۱-روی صندلی بلندی بنشینید طوری که پای شما در حالت خمیده در زاویه ۹۰ درجه قرار گیرد سپس یکی در میان مفصل زانوی خود را راست کنید و تا شماره ۳ نگه دارید این حرکت را ۳ بار هر بار ۱۰ مرتبه انجام دهید .

۲-نشست و برخاست : صاف باستید و پشت خود را تا حد امکان راست نگه دارید به آرامی بنشینید تا اینکه زانوی شما به زاویه ای کمی بیشتر از ۹۰ درجه تبدیل شود سپس دوباره به آرامی بایستید . این حرکت را با نشستن و برخاستن از روی صندلی نیز می توانید انجام دهید با توجه به اینکه از دستان خود نباید استفاده کنید .

 ۳-دوچرخه ثابت : زین دوچرخه را طوری تنظیم کنید که هنگامی که پدال در وضعیت پایین و کف پا بر روی آن قرار دارد زانو تقریبا راست باشد مقاومت را در حد متوسط تنظیم کنید و ده دقیقه با سرعت ثابت پدال بزنید ابتدا میزان مقاومت و سپس زمان تمرین را افزایش دهید.

 

 

منبع:حرکات اصلاحی

انواع زانو درد و درمان آن با ورزش

 

 

زانو درد دلایل بسیار ی دارد که با انجام ورزش های زانو درد، مناسب با نوع خاص درد زانو می توان آن را درمان کرد.

 

به طور معمول زانو درد در اثر استفاده بیش از حد، کم تحرکی، گرم و سرد نکردن بدن موقع ورزش و با کشش نامناسب بدن عارض می شود چاقی نیز یکی از علل اصلی زانو درد است.

 

کیست حفره زانو یا (کیست بیکرز) که به دلیل تورم مایع مفصلی در پشت زانو بوجود می آید جا به جا شدن کاسه زانو، عفونت مفاصل آسیب رباط قدامی و یا آسیب رباط میانی که موجب خونریزی و درد زانودرد شود، ورم زانو، پارگی غضروف ، پارگی رباط و پیچ خوردگی ورگ به رگ شدن زانو وهمچنین سرطان استخوان از دیگر دلایل زانو درد هستند.

 

** درد جلوی زانو

 

درد جلوی زانو با نام های مختلفی می شناسیم،‌مثل زانو ی دوندگان درد کاسه زانو و ورم زانو که همگی درد در قسمت های مختلف جلو و مرکز زانوایجاد می شود مواقعی که زانو خم می شود،‌ از پله پایین می روید،‌ در سراشیبی می دوید مدت طولانی می ایستید این درد شروع می شود.

 

درد جلوی زانو بیشتر در نوجوانان ، جوانان و به خصوص دختران، افراد چاق، دونده ها، فردی که زیاد می پرد،‌اسکی بازها، دوچرخه سوارها ،‌فوتبالیست ها و افرادی که اکثر اوقات ورزشی می کنند دیده می شود

 

درد و کشش تاندون و یا نرم شدن غضروف ،‌موجب درد جلوی زانو می شود هنگامی که کاسه زانو نتواند به خوبی حرکت کند و در قسمت پایین استخوان ران بلغزد، این درد ایجاد می شود همچنین کف پای صاف، سفتی و ضعیف عضلات جلو و پشت ران،‌ افزایش فشار بر زانو، افزایش فعالیت بدنی مثل دویدن،‌ پریدن، اسکی و فوتبال از دیگر دلایل درد جلوی زانو است

 

** درمان درد زانوی قدامی یا درد جلوی زانو

 

با استراحت کافی و ندویدن تا زمانی که درد فروکش نشود، گذاشتن یخ،‌ مصرف ایپوبروفن ویا استامینوفن برای کاهش درد و تورم و به ندرت جراحی از راه های درمان زانو درد های جلوی زانوا ست

 

** جلو گیری از درد زانوی قدامی

 

کشش عضلات عقب ران و چهار سر ران ،‌ قبل از حرکت های ورزشی وکشش بدن 5 دقیقه بدن خود را گرم کنید، در پایان تمرین و فعالیت ورزشی نیز حرکات کششی انجام دهیم، با کمک مربی ورزش عضلات زانورا تقویت کنیم و در صورتی که چاق هستید با مراجعه به متخصص تغذیه وزن خود را کم کنیم و با انچام تمام این راه ها از بروز زانو درد جلوگیری کنیم.

 

**کیست حفره زانو یا کیست بیکرز

 

این کیست که به نام های برآمدگی زانو، ورم زانو و یا کیست حفره زانو نیز نامیده می شود،‌در اثر تورم مایع مفصلی و در پشت زانو است.

 

**دلایل کیست حفره زانو

 

هنگامی که فشار زیادی بر زانو وارد آید، مایع مفصلی به پشت زانو وارد می شود،‌ پارگی غضروف زانو، آرتروز زانو در افراد مسن از دلایل کیست حفره زانو هستند.

 

** علائم کیست حفره زانو

 

این بیماری باعث درد پشت زانو می شود، اما در برخی مواقع بدون علامت است

 

با توجه به این که در د نام این نوع زانو درد کیست آمده است،‌ این کیست مانند یک بادکنک پر از آب است در برخی مواقع ممکن است بترکد و موجب درد،‌ تورم و کبود شدن پشت زانو و ساق پا گردد ، این علائم همیشگی نیست و می آید و می رود.

 

لخته خون نیز دارای علائم کیست حفره زانو است،‌ اما لخته خون خطرناک است لذا، اگر دچار این علائم شدید، باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

 

درمان کیست حفره زانو کنیم مانند درمان پارگی غضروف

 

به طور معمول کیت حفره زانو برداشته نمی شود زیرا جراحی ممکن است باعث تخریب رگ های خونی و اعصاب گردد اما اگر کیست بسیار بزرگ و دردناک بود باید با جراحی برداشته شود.

 

**ورزش مناسب برای زانو درد

 

برای بسیاری از کسانی که زانو درد دارند، ورزش توصیه می شود اما اینکه چه ورزش هایی برای زانوهای خراب مفید است مسئله مهمی است که باید مشورت پزشک متخصص انجام شود.

 

شناکردن

 

شناکردن اولین گزینه پزشکان در درمان زانو درد است شنا به جز شنای کرال پشت برای زانوها بسیار مفید است علاوه بر شنا می توان در قسمت کم عمق استخر قرار گرفته و به مدت 15 دقیقه در مسیر عرض استخر راه رفت.

 

این کار موجب می شود بدن وارد آمدن فشار بر مفصل زانوی مبتلا به آرتروز، عضلات اطراف زانوتقویت شود تا وزن اندام های فوقانی به زانو وارد نیاید البته همیشه امکان این ورزش مهیا نیست.

 

پیاده روی:

 

پیاده روی دومین گزینه در درمان زانو درد با ورزش است.

 

پیاده روی فشار زیادی بر زانوها وارد نمی کند پیاده روی سریع نیز اگر قبلا آسیبی در زانوهایتان نداشته اید مشکلی ندارد اما به زانوهای معیوب آسیب می رساند.

 

دوچرخه سواری:

 

دوچرخه سواری نیز برروی زانوها فشار زیادی وارد نمی کند به طور کلی هرگونه فعالیتی که فشار کمی بر زانوها وارد کند و یا فعالیت هایی که در آن شما مجبور نیستید به سرعت تغییر جهت بدهید برای زانوها مشکل ساز نیستند.

 

**ورزش هایی که برای زانو درد مضر است

 

هر ورزش که مستلزم خم کردن شدید زانوها باشد می تواند به زانو صدمه بزند اگر خم کردن به همراه بلند کردن وزنه باشند فشار مضاعفی به زانوها وارد می کند و می تواند به زانو صدمه بزند اگر خم کردن به همراه بلند کردن وزنه باشد فشار مضاعفی به زانوها وارد می کند و می تواند به زانو آسیب برساند با این تعریف فعالیت های ورزشی که در آنها خم می شوید یا می پرید مثل بسکتبال و فوتبال برای زانوهای مضرند.

 

ورزش هایی که در آن حرکت های خم شدن زانوها و فرود آمدن روی پاها به دفعات زیاد انجام می شود نیز برای زانوها مضر هستند، تنیس، بدمینتون و فوتبال از این دسته ورزش ها محصوب می شوند.

 

طناب زدن جزو موارد استثنایی است که به رغم پریدن آسیبی به زانو وارد نمی کند ورزش هایی که در آنها فرد می پرد، فرود می آید یال در حال دویدن به طور ناگهانی تغییر مسیر می دهد فشار خیلی زیادی روی زانوها وارد می کند که ممکن است منجر به آسیب به رباط های زانو و به خصوص رباط صلیبی قدامی می شوند.

 

توجه داشته باشید ورزشکاران حرفه ای با گذراندن دوران بدن سازی و تقویت عضلات پا احتمال آسیب دیدگی را کاهش می دهند ضمن اینکه قبل از شروع ورزش نیز بدن خود را به طور اصولی و مناسب گرم می کنند برای همین است که میزان آسیب دیدگی در آنها کمتر است.

 

ورزش اختصاصی:

 

با چند ورزش می توان عضلات زانو را به طور اختصاصی تقویت کرد یکی از این ورزشها این است که روی زمین بنشیند و پای خود را دراز کنند و به حالتی قرار گیرند که به مفصلشان فشار وارد نیاید سپس به حالت درجا عضله جلوی ران خود را منقبض کنند و تا 10 شماره به همین حالت نگه دارند.

می توان برای مثال صبح سه بار، ظهر سه بار و شب هم سه بار این کار را انجام دهید البته بهتر است در روزهای ابتدایی زیاد به اندام هایتان فشار وارد نیاورید و به تدریج و به صورت هفته ای به دفعات و شدت تمرین اضافه کنید.

منبع:خبرنگاران